«Το Μέλος Φάντασμα» της Μαρίας Γιαγιάννου υποψήφιο για το Athens Prize for Literature του περιοδικού (δε)κατα / 2020.
Δελτίο Τύπου:
Στην Αίθουσα Τελετών του Δημαρχιακού Μεγάρου στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Πλατεία Κοτζιά), θα απονεμηθούν εφέτος, για δέκατη πέμπτη χρονιά, τα βραβεία μυθιστορήματος The Athens Prize for Literature του περιοδικού (δε)κατα για το 2019 και το 2020. Η ανακοίνωση των νικητών και ταυτόχρονα η απονομή θα γίνουν την Πέμπτη, 16 Δεκεμβρίου 2021, στις 12 το μεσημέρι. Τα βραβεία θα απονείμει o Δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης. Οι συντονιστές των δύο επιτροπών συγγραφείς Φίλιππος Δρακονταειδής και Κωνσταντίνος Μπούρας θα αναφερθούν, εν συντομία, στις βραχείες λίστες και στα δύο βραβευμένα βιβλία. Την εκδήλωση θα παρουσιάσει ο Μανώλης Πιμπλής.
Τα βραβεία The Athens Prize for Literature χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης λόγω των επιλογών τους στον χώρο των κριτικών λογοτεχνίας, των δημοσιογράφων, των εκδοτών, των συγγραφέων και των μεταφραστών. Χορηγός τα εργαλεία γραφής Mont Blanc. Θα ακολουθήσει δεξίωση.
ΟΙ ΒΡΑΧΕΙΕΣ ΛΙΣΤΕΣ 2020
ΤΟ ΞΕΝΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
Μανουέλ Βίλας, Ορδέσα, μετάφραση Αχιλλέας Κυριακίδης.
Ίκαρος Χορχέ Γκαλάν, Τα δικά μας χρόνια, μετάφραση Αχιλλέας Κυριακίδης, Ψυχογιός.
Georgi Gospodinov, Φυσικό Μυθιστόρημα, μετάφραση Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, Ίκαρος.
Μπερναντίν Εβαρίστο, Κορίτσι, γυναίκα, άλλο, μετάφραση Ρένα Χατχούτ, Gutenberg.
Τζούλιαν Μπαρνς, Άνδρας με κόκκινο μανδύα, μετάφραση Κατερίνα Σχινά, Μεταίχμιο.
Σάρα Μέσα, Ένας έρωτας, μετάφραση Μαρία Παλαιολόγου, Ίκαρος.
Αντόνιο Μορέσκο, Το τραγούδι των δέντρων, μετάφραση Μαρία Φραγκούλη, Καστανιώτης.
Γιόκο Ογκάουα, Η αστυνομία της μνήμης, μετάφραση Χίλντα Παπαδημητρίου, Πατάκης.
Σάσα Στάνισιτς, Καταγωγή, μετάφραση Κώστας Κοσμάς, Εστία.
Πήτερ Χάντκε, Η κλέφτρα των φρούτων, μετάφραση Μαρία Αγγελίδου, Gutenberg.
Τα ξένα μυθιστορήματα του 2020 έκριναν οι συγγραφείς Νίκος Δαββέτας, Φίλιππος Δρακονταειδής, Σοφία Νικολαΐδου, Φίλιππος Φιλίππου και Κοσμάς Χαρπαντίδης.
ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
Μαρία Γιαγιάννου, Το μέλος φάντασμα, Μελάνι.
Γιώργος Γκόζης, Θραύση κρυστάλλων, Ποταμός.
Νίκος Δαββέτας, Άντρες χωρίς άντρες, Πατάκης.
Ισμήνη Καπάνταη, Το βρωμερό ύδωρ της λήθης, Ίκαρος.
Μαρία Κουγιουμτζή, Νύχτες πυρετού, Καστανιώτης.
Άρης Μαραγκόπουλος, Φλλσστ, Φλλσστ, Φλλσστ, Τόπος.
Έλενα Μαρούτσου, Θηριόμορφοι, Πόλις.
Δημήτρης Οικονόμου, Ο τελευταίος φύλακας, Ίκαρος.
Μαρία Πάουελ, Η ψυχή των πραγμάτων, Κέδρος.
Βάσια Τζανακάρη, Αδελφικό, Μεταίχμιο.
Τα ελληνικά μυθιστορήματα του 2021 έκριναν οι συγγραφείς Κωνσταντίνος Μπούρας, Ντίνος Σιώτης, Δημήτρης Σωτάκης και Κώστας Χατζηαντωνίου.
*****************************************
Για «Το Μέλος Φάντασμα» (εκδόσεις Μελάνι, 2020) έχουν γραφτεί:
*
«…η Γιαγιάννου έχει σπαρταριστές ιδέες, που ενθαρρύνονται από τη σαρκαστική της διάθεση. Η έκθεση με σύγχρονες εικαστικές, εξαμβλωματικές, δημιουργίες, όπως και το φουτουριστικό πάρτι, όπου οι θαμώνες χορεύουν αγκαλιά με τάμπλετ και κινητά, είναι χαρακτηριστικά δείγματα της παρωδιακής πτυχής του βιβλίου. Δεν μπορούμε φυσικά να παραβλέψουμε τον πανταχού παρόντα ανθρωπολόγο πίθηκο, που καταγράφει σε ένα τετράδιο τον βαθύ ανορθολογισμό της ανθρώπινης φύσης. Το βασικό ατού της Γιαγιάννου είναι η γραφή της, η οποία αναδεικνύεται στις «εγκεφαλικές» παρεκβάσεις, που συναρμόζουν την καλλιέπεια με την οξύνοια. […] Καθένα από τα κομμάτια του βιβλίου επιτυγχάνει ερεθιστικούς συνδυασμούς γλώσσας και μυθοπλασίας.»
Λίνα Πανταλέων / Καθημερινή/ 27.12.20
*
«Πώς θα ονοματίσω λοιπόν αυτή την εξαίσια καλλιτεχνική οντότητα του κειμένου της Γιαγιάννου που γίνεται ορατό έργο στο χαρτί, γίνεται ένα χάρτινο γλυπτό, ένας χάρτινος καμβάς, αποκτώντας επιφάνειες και χώρους και σχήματα και την πληρότητά του τη νιώθει/αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης και με τις αισθήσεις του; Ε, θα την πω, όσο δεν ξέρω κάτι άλλο καλύτερο, εικαστική γραφή ή πεζογραφία με έντονη εικαστικότητα. Και θα το εννοώ αλλά και θα το βλέπω 100%.»
Βιβή Γεωργαντοπούλου / Λέσχη Ανάγνωσης Degas / 2.12.20
*
«Η γραφή της Γιαγιάννου, λαμπερή, ανάλαφρη αλλά και ακριβής, […] βουτάει απολαυστικά στο χιούμορ και την ειρωνεία, φλερτάρει με τη σάτιρα, την παρωδία και τη φάρσα, δίνοντάς μας ένα ξεχωριστό μυθιστόρημα ενηλικίωσης. Η Γιαγιάννου μας αποδεικνύει ότι η λογοτεχνία συχνά δυσφορεί μέσα στις κλασικές ειδολογικές κατατάξεις και ενίοτε ξεχειλίζει ανακατεύοντας το περιεχόμενο των ειδών-κουτιών με θαυμαστά αποτελέσματα.»
Έλενα Μαρούτσου / Εφημερίδα των Συντακτών / 3.1.20
*
«Η ομολογουμένως επαρκής, κειμενικά έμπειρη Μαρία Γιαγιάννου επεκτείνει τη συμπτωματολογία και στο ευρύτερο πλαίσιο των μνημονικών δραστηριοτήτων. Με καθ’ όλα ελεγχόμενο εκφραστικό μηχανισμό, όπου, εκτός των άλλων, η ρηματική συνέπεια είναι εμφανέστατη, αποτυπώνει την προβληματική διαχείριση πραγματικών οπωσδήποτε στοιχείων της μνημονικής παρακαταθήκης. […] Πλείστοι ετερόκλητοι υφολογικοί τρόποι υποστηρίζουν επιτυχώς το καθ’ όλα λειτουργικό σύστημα εξιστόρησης. Μονόλογοι διαδέχονται, μεταξύ των άλλων, τις εντυπωσιακές αποτιμήσεις ενός ανθρωπολόγου με τη μορφή συμπαθέστατου, λίαν ευφυούς πιθήκου, ενώ ένα λιτό μονόπρακτο θεατρικό παράρτημα συμπληρώνει την όλη υβριδική πρόταση.»
Γιώργος Βέης / Bookpress/ 17.11.20
*
«Ένα πρωτεϊκό μεταμοντέρνο μυθιστόρημα που αλλάζει συνέχεια μορφή και ύφος, ένα καλειδοσκόπιο μαγείας που γοητεύει. Ένα συναρπαστικό αφήγημα που μέσα του βρίσκεις το χαμένο μέλος φάντασμα, αφού η θεραπεία, υποστηρίζει η συγγραφέας, βρίσκεται στην αντανάκλασή μας στον καθρέφτη που η ίδια μας προσφέρει.»
Χλόη Κουτσουμπέλη / Φρέαρ / 25.1.21
*
«Τρόπος στον οποίο, εκκινώντας από τη συνήχηση των ονομάτων συγγραφέως και ήρωα, η γλώσσα κρατά τον πρωτεύοντα ρόλο, τα γλωσσοποιητικά παιχνίδια στα οποία επιδίδεται η Γιαγιάννου εκτός από έμπνευση διακρίνονται και από λειτουργικότητα, συνυπηρετώντας μαζί με τη μορφή τον συγγραφικό στόχο. Ακόμα και στα λίγα εκείνα σημεία που προκύπτει μια υποψία επίδειξης ικανοτήτων από πλευράς της, η αναγνωστική απόλαυση τη συγχωρεί και την επιβραβεύει.»
Γιάννης Καλογερόπουλος / NO14ME / 7.12.20
«Άξια μνείας είναι η έξοχη χρήση της γλώσσας, το καυστικό χιούμορ, η αποδόμηση των σύγχρονων τρόπων επικοινωνίας και επαφής και ασφαλώς, η φαντασία η οποία υπηρετεί άψογα τις σουρεαλιστικές ή υπερ-ρεαλιστικές πτυχές του έργου διαμορφώνοντας εικόνες που εντυπώνονται.»
Τζούλια Γκανάσου / Culture Book / 9.5.21
*
«Ο όρος φαντασμαγορία αποδίδει με τον καλύτερο τρόπο ίσως τη γραφή της Μαρίας Γιαγιάννου. Πυκνότητα, χιούμορ, πανδαισία περιγραφών και καταστάσεων, διαδρομές στον χώρο της εικαστικής σκηνής, της ψυχανάλυσης, της αγοράς εργασίας, των προσωπικών σχέσεων, οι τόποι της παιδικής ηλικίας και της οικογένειας, όλα αυτά είναι στοιχεία που συναντούμε και στο νέο της βιβλίο. Εδώ, η αποτυχία, που ούτως ή άλλως είναι βασική σταθερά επίσης της ανθρώπινης συνθήκης, αποδίδεται μέσα από τον καινούριο – φασματικό – χώρο που παράγουν οι μετατοπίσεις της μνήμης.»
Θωμάς Συμεωνίδης / Χάρτης / 6.21
*
«ένα εγχείρημα επώδυνο και προσωπικό που αναδεικνύει σε ένα άλλο επίπεδο το εξαιρετικό μυθιστόρημα της Μαρίας Γιαγιάννου, ρωγμή στον κανόνα του καιρού. […] Οι δεξαμενές αυτού του αιρετικού μυθιστορήματος που έρχεται να ανανεώσει το είδος σε μια εποχή που το τελευταίο γυρεύει πια τους καινούριους χάρτες του δεν ήταν ποτέ νεκρές. Τις κατοίκησαν οι γονείς και η παιδική μας φωνή, ένα κιτρινισμένο καντράν. […] Το Μέλος Φάντασμα αφορά έναν ολομόναχο ήρωα, ίσως τον πιο μόνο από όλους εκείνους που συνθέτουν το σύγχρονο δραματολόγιο.»
Απόστολος Θηβαίος / Βακχικόν / 22.9.21
*
«Η συγγραφέας έχει λοιπόν γυμνασθεί από μικρή στην καλλιτεχνική έκφραση κι έχει αποκτήσει φαντασία ευλύγιστη, μυαλό άλτη επί κοντό που πηδάει με κοντάρι την πένα της, και όρεξη μικρού παιδιού που ανακατεύει τα λογοτεχνικά είδη όπως χρώματα σε παλέτα.»
Έλενα Μαρούτσου / Αναγνώστης
η γραπτομηχανη της Μ. 